Blijf aansluiten op vraag en aanbod met zicht op de onbalans markt
De onbalansmarkt biedt een wereld aan mogelijkheden voor wie slim inspeelt op de grillen van vraag en aanbod in elektriciteit. De onbalans markt bepaalt elk uur real time of er een tekort of overschot is op het elektriciteitsnet, en zo kun je per uur inspelen en risico’s beter beheersen. Of je nu een grote energieproducent, een huishouden met zonnepanelen of een aggregator (marktpartij) bent. Deze markt laat je winst maken door mee te werken aan een stabiel elektriciteitsnet.
Een markt naar welkome winst
In tijden van schommelingen kunnen partijen hun energieverbruik en -productie aanpassen en daar handig van profiteren. Kortom: iedereen kan zijn steentje bijdragen én verdienen aan de fluctuaties in de markt. De landelijke netbeheerder TenneT, publiceert elk uur of er een tekort of overschot is — het verschil tussen vraag en aanbod. Voorafgaand aan de onbalansmarkt vindt de day ahead markt plaats, waarin energie wordt verhandeld op basis van voorspellingen voor de volgende dag. Naast de prijsbepaling elk uur, zijn er ook marktprocessen die per kwartier plaatsvinden om nauwkeuriger in te spelen op fluctuaties in vraag en aanbod. Die data vormt de basis voor prijzen per kWh op de onbalansmarkt.
Flexibel profiteren van onbalans
De onbalansmarkt biedt kansen om geld te verdienen door in te spelen op veranderingen in vraag en aanbod van elektriciteit. Deze ontwikkeling draagt bij aan een stabiel net. Huishoudens met slimme systemen kunnen overtollige zonne-energie tijdelijk stroom op te slaan, of juist terugleveren als er schaarste is. Door gebruik te maken van dynamische energiecontracten en realtime data kun je handelen op de onbalansmarkt en zo kosten of inkomsten genereren. Dit biedt meer mogelijkheden om te profiteren van flexibiliteit in de elektriciteitsvoorziening.
Een verdienmodel
Geld verdienen op de onbalans markt is gebaseerd op het actuele verschil tussen vraag en aanbod. De prijs wordt bepaald elk uur en uitgedrukt per kWh. Maar deelname brengt ook risico’s met zich mee — als signalen niet tijdig worden opgevolgd kun je verliezen lijden. De onbalansmarkt speelt een belangrijke rol voor een stabiel elektriciteitsnet. Dit gebeurt door ervoor te zorgen dat de vraag naar elektriciteit altijd gelijk is aan het aanbod. Want wanneer er onbalans is, kunnen er storingen of zelfs black-outs ontstaan.
Slim stabiliseren
De onbalansmarkt helpt om deze onbalans te corrigeren door snel in te spelen op veranderingen in de vraag en het aanbod van elektriciteit. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer de energieproductie van zonne- of windenergie anders is dan verwacht. Of wanneer het energieverbruik van bedrijven of huishoudens afwijkt van de voorspellingen. Producenten en verbruikers kunnen hun energieproductie of -verbruik aanpassen om het net te helpen stabiliseren en profiteren van de veranderingen in de markt.
Precies voorspellen
Het is belangrijk voor de BRP om nauwkeurig te voorspellen hoeveel elektriciteit ze nodig hebben, want afwijkingen van deze voorspellingen kunnen leiden tot extra kosten. Om de balans te handhaven, zijn er verschillende mechanismen die worden ingezet als de vraag of het aanbod van elektriciteit snel verandert. KPI’s zoals Frequency Containment Reserve (FCR) en automatic Frequency Restoration Reserve (aFRR) reageren binnen kwartieren als TenneT ingrijpt. Deze signalen helpen deelnemers te begrijpen wanneer onbalans ontstaat en hoe je handel op de onbalansmarkt kunt voorbereiden.
- Frequency Containment Reserve (FCR)
Dit systeem reageert snel op kleine veranderingen in de frequentie van het elektriciteitsnet om deze binnen de veilige grenzen te houden. - Automatic Frequency Restoration Reserve (aFRR)
Dit wordt ingezet wanneer de afwijkingen in de frequentie groter zijn en de TSO vraagt om actie om de situatie te corrigeren
Deze signalen tonen aan wanneer onbalans ontstaat. Door realtime data kun je direct reageren — bijvoorbeeld door stroom op te slaan of leveren — en zo bijdragen aan stabilisatie van het elektriciteitsnet.
Balans in aanbod
De Transportnetbeheerder (TSO), zoals TenneT, monitort en stuurt de energiebalans per kwartier bij en schakelt elk uur de onbalansmarkt in op basis van realtime signalen, zodat marktpartijen kunnen handelen tussen vraag en aanbod. Waarbij de day ahead markt de planning verzorgt, richt de onbalansmarkt zich op realtime correcties per kwartier en elk uur. Als er onbalans is, kan de TSO de onbalansmarkt inschakelen om de situatie te corrigeren.
Beschikbare capaciteit
Distributienetbeheerders (DSO’s) zorgen ervoor dat elektriciteit naar huizen en bedrijven wordt verspreid. Zij spelen ook een rol in het helpen bij de flexibiliteit van kleinere producenten en verbruikers. Bijvoorbeeld bij huishoudens met zonnepanelen of bedrijven met energieopslag. Deze kleine partijen kunnen moeilijk zelf op de onbalansmarkt actief zijn.
Winst huishoudens
Huishoudens kunnen deelnemen aan de onbalansmarkt door gebruik te maken van zonnepanelen, batterijen en slimme meters. Met behulp van een EMS kunnen huishoudens reageren op prijsveranderingen op de markt. Als er een overschot aan elektriciteit is, kan het EMS ervoor zorgen dat huishoudens extra energie verbruiken. Bijvoorbeeld om te profiteren van lage prijzen door het opladen van een elektrische auto of batterij. Het EMS registreert realtime de prijs per kWh en schakelt automatisch om overtollige stroom op te slaan of te verkopen op de onbalans markt, afhankelijk van actuele netcondities. Als de vraag naar elektriciteit hoog is, kan de opgeslagen energie of de overtollige zonne-energie tegen hogere prijzen worden verkocht.
Alles bundelen
Omdat kleine partijen zoals huishoudens of kleine bedrijven niet direct op de onbalansmarkt kunnen deelnemen, kunnen ze gebruikmaken van een aggregator (marktpartij). Als aggregator kun je namens deze partijen handelen op de onbalansmarkt, door stroom collectief te verhandelen per uur en zo schaalbaarheid en risicospreiding te bereiken. Dit maakt het voor kleinere verbruikers mogelijk om ook mee te profiteren van de kansen op de onbalansmarkt.
Inzicht en Controle
Een EMS is een geavanceerd systeem dat helpt bij het optimaliseren en beheren van het energieverbruik binnen een gebouw, huishouden of bedrijf. Het systeem maakt gebruik van slimme technologieën zoals sensoren, meters, en algoritmes om zowel het energieverbruik als de opwekking en opslag van energie te monitoren en te reguleren. Hieronder worden de belangrijkste functionaliteiten van een EMS uitgelegd. Zo heb je realtime inzicht in wanneer onbalans op het elektriciteitsnet ontstaat en kun je direct reageren met opslag of verkoop, ondersteund door dynamische energiecontracten.
Energie Management Systeem
Energiemonitoring
Zelfconsumptie optimalisatie
Dynamic Load Balancing
Peakshaving
Dynamische tarieven
Onbalansmarkt
Toekomst kansen onbalansmarkt
In de toekomst zullen er nog meer kansen ontstaan naarmate de energiemarkt verder evolueert. Innovaties zoals slimme netwerken, blockchain en duurzame energie zullen de toegang tot de onbalansmarkt vergemakkelijken. Ook de groei van hernieuwbare energiebronnen zoals wind- en zonne-energie zal de behoefte aan flexibiliteit op het elektriciteitsnet vergroten. Dit zorgt ervoor dat er nog meer mogelijkheden ontstaan om geld te verdienen op de onbalansmarkt.
Lees meer over Energie Management Systeem (EMS)
De energiemarkt is in volle transitie en dat gaat niet zonder horten of stoten. De vraag naar elektriciteit explodeert en duurzame bronnen zoals zon en wind blijven afhankelijk van het weer. Met als resultaat: onzekere prijzen, beperkingen voor consumenten en grote uitdagingen voor onze toekomstige verduurzaming. Met een Energiemanagement systeem haal je het maximale uit je energiebronnen zonder comfort te verliezen.