Wat zijn dynamische tarieven en hoe haal je er voordeel uit?

In plaats van een vast leveringstarief, betaal je bij een dynamisch energiecontract een uurtarief dat meebeweegt met de actuele marktprijs. Slimme huishoudens met zonnepanelen, elektrische voertuigen of een thuisaccu kunnen daar flink van profiteren. Met een Energie Management Systeem (EMS) wordt dat voordeel bovendien grotendeels geautomatiseerd.

Wat houdt een dynamisch tarief in?

Een dynamisch tarief volgt de prijzen op de EPEX SPOT-markt, waar de stroomprijzen per uur worden bepaald op basis van aanbod en vraag. Deze uurprijzen worden een dag op voorhand bekendgemaakt, wat betekent dat je precies kunt plannen wanneer stroom goedkoop is. Daarmee krijg je directe invloed op je energiekosten.

Hoe werkt dynamische prijsstelling technisch gezien?

De technische werking van dynamische tarieven is gebaseerd op geautomatiseerde gegevensuitwisseling. De slimme meter registreert je actuele verbruik per kwartier. Deze gegevens worden doorgestuurd naar de energieleverancier, die op basis daarvan je verbruik tegen de actuele uurprijzen afrekent. Met een EMS kun je deze data niet alleen uitlezen, maar ook benutten om bijvoorbeeld je laadpaal, warmtepomp of thuisaccu automatisch aan te sturen. De werking van dynamische tarieven steunt op een aantal technologische componenten:

1. EPEX Spotmarkt
   Elke dag om 13:00 uur worden de stroomprijzen voor de volgende dag vastgesteld. Dit gebeurt op basis van verwachte vraag, weersomstandigheden (zon/wind), en beschikbaarheid van energiebronnen.
2. Slimme meter
   Een slimme meter registreert je verbruik per kwartier of per uur. Hierdoor weet de energieleverancier exact hoeveel je hebt verbruikt op welk tijdstip, en kan het dynamische tarief correct worden toegepast.
3. Uurprijs-data
   Deze prijzen worden door leveranciers beschikbaar gesteld via apps of portals, vaak rond 14:00 uur. Zo kun je vooruitplannen wanneer het slim is om bijvoorbeeld je elektrische auto op te laden of je wasmachine te starten.
4. Energy Management System (EMS)
   Een EMS automatiseert de aansturing van apparaten op basis van deze uurprijzen, zodat je het maximale haalt uit dalmomenten.

Is een dynamisch tarief interessant voor jou?

Voor huishoudens met flexibiliteit in hun stroomverbruik is een dynamisch contract zeer interessant. Wie bijvoorbeeld overdag zonne-energie opwekt en slim weet wanneer stroom duur of goedkoop is, kan besparen. Heb je daarnaast een EMS, dan kun je automatisch verbruik aansturen op basis van prijsinformatie, wat het voordeel vergroot. Dynamische tarieven zijn vooral interessant voor mensen die flexibel met hun energieverbruik kunnen omgaan. Heb je bijvoorbeeld een elektrische auto, een thuisbatterij of slimme apparaten die je kunt sturen? Dan kun je makkelijk verbruik verschuiven naar goedkope uren.

Een dynamisch tarief is vooral voordelig als:

• Je dagelijks prijsbewust kunt plannen
• Je gebruik maakt van een EMS
• Je energieverbruik relatief hoog is, bijvoorbeeld vanwege elektrisch rijden of verwarmen

Dynamische energieprijzen afgelopen jaar

Het afgelopen jaar zagen we prijsdalingen in het weekend en overdag, vooral bij veel zon en wind. Soms zelfs negatieve prijzen, wat betekent dat je betaald kreeg voor stroomafname. In het afgelopen jaar zagen we grote verschillen in dynamische prijzen. Door geopolitieke spanningen en weersafhankelijke opwekking waren de pieken hoger én de dalen dieper dan ooit. Op sommige dagen was de stroom zelfs gratis of negatief geprijsd.

Een overzicht (indicatief):

• Gemiddelde piekprijs: €0,45 per kWh
• Gemiddelde dalprijs: €0,05 per kWh
• Laagste prijs: -€0,15 per kWh (je kreeg betaald voor verbruik)

Deze cijfers tonen aan dat er veel voordeel te behalen is voor slimme gebruikers, maar ook dat goed inzicht en planning essentieel zijn.

Wat zijn de nadelen van dynamische energiecontracten?

Hoewel dynamische tarieven voordeel kunnen opleveren, brengen ze ook risico’s met zich mee. Stijgende marktprijzen kunnen je energierekening flink verhogen. Bovendien moet je goed begrijpen wanneer stroom goedkoop of duur is. Een EMS helpt om die risico’s te beperken door verbruik automatisch te verschuiven naar goedkopere uren.

Hoewel dynamische tarieven dus veel potentieel bieden, zijn ze niet voor iedereen geschikt. Enkele nadelen:

• Onvoorspelbaarheid: je weet nooit exact wat de prijs morgen wordt.
• Actieve betrokkenheid vereist: zonder EMS moet je zelf prijzen volgen en handmatig sturen.
• Risico op piekprijzen: tijdens koude winteravonden of netstoringen kunnen prijzen flink stijgen.

Voor mensen met een vast verbruikspatroon of zonder slimme apparatuur, kan een traditioneel contract soms stabieler en comfortabeler zijn.

Controle en sturing van dynamische tarieven met een EMS

Een Energie Management Systeem (EMS) vormt de brug tussen dynamische tarieven en slim energieverbruik. Via een gateway (zoals de Xemex Lewiz) wordt data van de slimme meter (bijvoorbeeld via de P1-poort) verzameld en geanalyseerd. Het EMS stuurt vervolgens op basis van prijssignalen automatisch apparaten aan: het laden van een elektrische auto, het inschakelen van een boiler of het laden/ontladen (loadbalancing) van een thuisbatterij. Hiermee maximaliseer je je voordeel uit dynamische tarieven.

Technisch werkt een EMS zo:

• Ontvangt via API de EPEX-prijzen van je leverancier
• Verwerkt je huishoudprofiel en voorkeuren (bijv. auto moet om 07:00 opgeladen zijn)
• Stuurt apparaten aan via domotica-protocollen (zoals Zigbee, Wi-Fi, Modbus)

Wil je meer weten over hoe een EMS inspeelt op dynamische energieprijzen? Lees dan verder op de pagina: https://www.xemex.eu/energie-management-systeem-ems/ems-functionaliteiten/dynamische-tarieven/