De nieuwe Energiewet: kans of complexiteit? Wat het écht betekent voor jou!

De nieuwe energiewet: beloftevol begin van een complexe reis

Na jaren van discussie, uitstel en politieke bijsturing is het eindelijk zover: Nederland heeft een nieuwe Energiewet. Een modern en omvangrijk wetskader dat een eind moet maken aan versnipperde regels uit de Gaswet en Elektriciteitswet, en ons energiesysteem beter moet voorbereiden op een toekomst vol zon, wind, batterijen, warmtepompen en slimme netwerken. Maar zoals wel vaker met grote hervormingen: tussen wet en werkelijkheid ligt nog een flinke kloof.

De kern van de nieuwe wet is helder. Ze wil consumenten beter beschermen, meer ruimte bieden voor lokale energie-initiatieven, en het elektriciteitsnet slimmer en flexibeler maken. Een nobel streven, in lijn met Europese richtlijnen. Maar de praktijk blijkt weerbarstig, vooral voor de consument en installateur die dagelijks moet navigeren tussen idealen en infrastructuur.

Wat verandert er concreet?

Voor consumenten betekent de wet meer keuzevrijheid. Leveranciers moeten transparante modelcontracten aanbieden, en de toezichthouder ACM krijgt ruimere bevoegdheden om buitensporige tarieven of onduidelijke voorwaarden aan te pakken. Op papier klinkt dat geruststellend, zeker in tijden waarin energieprijzen grillig kunnen zijn. Maar tegelijk blijft veel onduidelijk. Wat gebeurt er bijvoorbeeld na 2027, als de salderingsregeling definitief verdwijnt? Welke spelregels gelden er dan voor huishoudens met zonnepanelen?

Installateurs zien ondertussen hun rol veranderen. Niet alleen technisch – met de verplichte uitrol van slimme meters en koppelingen met thuisbatterijen – maar ook strategisch. Want hoe adviseer je klanten in een markt waar regelgeving, netcapaciteit en prijsmodellen nog volop in beweging zijn?

Een installateur vertelde onlangs: “Vroeger plaatste je een set zonnepanelen en was het klaar. Nu moet je praten over terugleverscenario’s, dynamische tarieven, batterijen, congestie. De techniek is er, maar de spelregels blijven schuiven.”

De energiemarkt verandert fundamenteel

Onder de motorkap van de Energiewet schuilt een ambitieus model waarin gebruikers niet langer passieve verbruikers zijn, maar actieve spelers. Wie stroom opslaat, deelt of slim verbruikt, wordt mede verantwoordelijk voor balans op het net. Dat klinkt als vooruitgang – en dat is het ook – maar het vraagt wel om technologie die niet alleen slim is, maar vooral ook eerlijk, robuust en onafhankelijk.

Want juist in een markt die steeds complexer wordt, groeit de behoefte aan transparante oplossingen die gebruikers werkelijk grip geven op hun energiegedrag. Niet gestuurd door commerciële belangen van leveranciers, maar gericht op échte autonomie. Technologie moet de gebruiker sterker maken, niet afhankelijker.

Daarom winnen systemen aan kracht die:

• niet gebonden zijn aan één leverancier of dienstverlener,
• lokaal blijven functioneren, zelfs bij internetuitval,
• en duidelijke, realistische inzichten geven in besparing, verbruik en opbrengst.

Dat is geen luxe meer, maar noodzaak.

Waar wringt de schoen?

Hoewel de wet in potentie veel biedt, worden enkele structurele knelpunten niet direct opgelost. De netcongestie, bijvoorbeeld – een probleem dat al langer groeit en dat ook met deze wet niet van vandaag op morgen verdwijnt. Netbeheerders mogen nu beter sturen op pieken en dalen in vraag en aanbod, maar zonder snelle uitbreiding van het elektriciteitsnet blijft dat dweilen met de kraan open.

Bovendien is er twijfel over de toegankelijkheid van de energiemarkt voor kleinere spelers. Lokale energiecoöperaties kunnen onder voorwaarden energie delen, maar voorlopig alleen binnen één leverancier. De echte keuzevrijheid – inclusief de mogelijkheid om binnen zo’n collectief ook je eigen leverancier te kiezen – is uitgesteld tot een nader te bepalen moment in de toekomst.

De Raad van State gaf al aan dat het wetsvoorstel “complex en moeilijk toetsbaar” is. En dat is voelbaar. Burgers willen duurzame keuzes maken, maar worden tegelijk geconfronteerd met onzekere regels en ontbrekende infrastructuur. De frustratie hierover groeit – en is begrijpelijk.